Құрметті ата-аналар!
Көктемнің шуағымен бірге балаларымыздың белсенділігі де арта түседі. Алайда дәл осы кезеңде олардың өміріне төнетін қауіп-қатерлер де еселенетіні сөзсіз. Осы орайда Балалардың құқықтарын қорғау комитеті ата-аналарға, мұғалімдерге және барша ересектерге балалардың күнделікті өміріне мұқият қарауға шақырады. Балаларымыздың өмірі – біздің қолымызда! Әрбір ата-ана сақтық шараларын ұстанып, қауіпсіздік ережелеріне бейжай қарамауы тиіс.
Ресми деректерге сәйкес, 2024 жылы Қазақстанда балалардың терезеден құлау көрсеткіші өткен жылмен салыстырғанда екі есеге артты. Әсіресе, 2-5 жас аралығындағы бүлдіршіндер үшін бұл аса қауіпті. Мұндай қайғылы жағдайлар көбіне ересектердің бейқамдығынан және терезеге арнайы қорғаныс құралдарының орнатылмауынан орын алады.
Сондай-ақ, суға кету оқиғалары да алаңдатарлық деңгейге жетті. 2024 жылы елімізде балалардың су айдындарында қаза табуы өткен жылмен салыстырғанда 1,5 есе өскен. Бұл әсіресе 10-16 жас аралығындағы балалар мен жасөспірімдер арасында жиі кездеседі. Мұның басты себептері – қараусыз шомылу және арнайы рұқсат етілмеген, жабдықталмаған су айдындарында суға түсу.
Қайғылы оқиғалардың алдын алу үшін мына қарапайым, бірақ аса маңызды ережелерді есте сақтаңыз:
Бірінші. Терезелерге сақтық құрылғыларын орнатыңыз – арнайы құлыптар, торлар мен бекіткіштер балалардың құлауына жол бермейді.
Екінші. Тек қауіпсіз жерлерде суға түсіңіз – құтқару қызметі бар жағажайларды таңдаңыз, бейтаныс су айдындарынан аулақ болыңыз.
Үшінші. Балаларыңызды қараусыз қалдырмаңыз – әсіресе су маңында әрдайым бақылауда ұстаңыз.
Төртінші. Судағы қауіп-қатерлерді түсіндіріңіз – биіктен суға секіру, тереңдікте ойнау және қатты ағыстарға жақындау өте қауіпті екенін үйретіңіз.
Бесінші. Балаларды алғашқы көмек көрсетуге баулыңыз – суға кеткен адамға қалай көмек көрсету керектігін білудің өзі біреудің өмірін сақтап қалуы мүмкін
Құрметті ата-аналар!
Балаларымыздың амандығы – біздің ең үлкен жауапкершілігіміз. Біз олардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуге міндеттіміз. Қайғылы жағдайлардың алдын алу – өз қолымызда!
ҚР Оқу-ағарту министрлігі
Балалардың құқықтарын қорғау комитетінің
төрағасы Насымжан Оспанова
Жеке кабинет арқылы «Күту парағына өтініш беру» нұсқаулығы.
- Өтініш беруші indigo24.kz порталы арқылы жеке кабинет бөліміне өтуі қажет.
- Жеке кабинеттен «Күту парағы» бөліміне өтіңіз.
- «Күту парағына тұру» батырмасын басыңыз.
- 1 қадам. Ата-ана мен бала туралы мәліметтер.
Бұл қадамда сіз баланы таңдауыңыз керек, содан кейін төменде «Мектепке дейінгі
ұйымды» көрсетіп, «тәрбие тілін» таңдаңыз. Сәтті таңдағаннан кейін
«Жалғастыру» батырмасын басыңыз. - 2 қадам. Деректерді тексеру.
Өтінішті күту парағына жіберуге тексереміз. Егер бәрі дұрыс толтырылған болса,
төменде жеке деректерді пайдалануға және өңдеуге, байланыс деректерін
пайдалануға келісіміңізді бересіз. - «Өтініш беру» батырмасын басыңыз.
- Сәтті аяқталған өтініште келесі хабарлама көрсетілетін болады:
«Сіздің №297***86 өтінішіңіз тіркеуге жіберілді».
Өтініштің мәртебесін сіз жеке кабинет арқылы бақылай аласыз.
Өтініш беруші 4 түрлі мектепке дейінгі ұйымда күту парағына тұра алады.
Егерде сіз басқа мектепке дейінгі ұйымға күту парағына тіркелгіңіз келсе
«Жаңа өтініш» жіберуіңіз қажет.
Мектепке дейінгі ұйымдарда
ауыз қуысының гигиеналық бұрыштарын ұйымдастыруға арналған нұсқаулық
1. Ауыз қуысының гигиенасы бұрыштарын ұйымдастырудың негіздемесі.
Кариес – балалар стоматологиясындағы ең көп таралған ауру. 1,5 жаста зақымданулар, кем дегенде бір сүт тісі, балалардың 10%-кездеседі, 5 жасқа дейін патологияның пайда болу жиілігі 70% жетеді.
ДДҰ мәліметтері бойынша, уақытша тістердің кариесі бүкіл әлем бойынша 600 миллионнан астам балаға әсер етеді. 3-4 жастағы балалардағы кариестің күрт секіруі дәмдік талғамның өзгеруімен және азық-түлік шеңберінің кеңеюімен, кариогендік бактериялардың берілу қаупімен бірге келетін құрдастарымен белсенді қарым-қатынаспен түсіндіріледі. Сондай-ақ, 3 жастан бастап сәбилер тістерін өздігінен тазалай бастайды.
Сонымен қатар, сүт тістері тұрақты тістерге қарағанда кариеске көбірек бейім, бұл олардың анатомиялық-физиологиялық ерекшеліктерімен түсіндіріледі (минералдануы төмен жұқа эмаль, кең дентин түтікшелері, тіс қуысының үлкен көлемі).
ДДҰ сонымен қатар сол процесті сипаттайтын, бірақ 3 жасқа дейінгі балаларда ерте жастағы кариес (бұдан әрі – БЕЖК) ұғымын енгізді. БЕЖК таралуы бүкіл әлемде жоғары. Ауру әсіресе оңтүстік-шығыс Азия елдерінде жиі кездеседі, Еуропада 6 жасқа дейінгі балалардың 40% – высокой қарқындылығы жоғары тіс кариесі бар.
Қазақстан Республикасында балалар арасында кариестің таралуы жоғары-81,3%, осыған байланысты мектепке дейінгі ұйымдарда профилактикалық жұмыс жүргізу арқылы ерте жастан бастап стоматологиялық сырқаттанушылықтың төмендеуі ерекше өзекті болып отыр.
2. Нормативтік құқықтық база.
Қазақстан Республикасы Денсаулық сақтау министрінің 2023 жылғы 24 ақпандағы № 31 бұйрығымен бекітілген Қазақстан Республикасында стоматологиялық көмек көрсетуді ұйымдастыру стандартының 45-тармағы:
«45. Балаларға арналған стоматологиялық аурулардың профилактикасы мынадай іс-шараларды қамтиды:
1) нөлден үш жасқа дейінгі балалар үшін – ата-аналарды балалардың тістерін жарылғаннан кейін бірден күтуге ынталандыру (жадынамалар, брошюралар тарату), ата-аналарды балалардың ауыз қуысына ұтымды күтім жасауға үйрету, ұсынымдар қантты тұтынуды күніне 20 граммға дейін шектеу; ауыз қуысын қарап-тексеру (бір жылға дейін – жылына екі рет), көрсетілімдер бойынша (екі жастан бастап) құрамында фторы бар препараттарды эндогендік және экзогендік қолдану, уақытша тістердің жарылу уақытын, жұптылығын және симметриясын бақылау;
2) үш жастан алты жасқа дейінгі балалар үшін – балабақша қызметкерлері мен ата-аналарын тіс тазарту әдістеріне оқыту, балаларды ауыз қуысының гигиенасына үйрету, реминерализациялайтын препараттарды жергілікті қолдану, алғашқы тұрақты азу тістердің жарықтарын олар атқылағаннан кейін бірден герметизациялау, құрамында фторид бар препараттарды көрсеткіштер бойынша эндогендік қолдану, ауыз қуысын санитариялық тазарту кариес асқынуларының алдын алу мақсатында, атравматикалық пломбалау, миогимнастика, альвеолярлы процесті уқалау, көрсетілімдер бойынша тілдің френулумын пластиктеу, жаман әдеттерді жою, қажет болған жағдайда уақытша тістерді іріктеп тегістеу, протездеу сияқты тіс-жақ аномалияларының профилатикасы;».
3. Мектепке дейінгі ұйымдарда ауыз қуысының гигиенасы бұрыштарын (бұдан әрі – АҚГБ) ұйымдастыру.
АҚГБ ұйымының орны: мектепке дейінгі ұйым тобы.
АҚГБ ұйымдастыруға жауапты қызметкерлер: топ тәрбиешісі және мектепке дейінгі ұйымның мейірбикесі.
Қызметкерлердің функционалдық міндеттері: Мектепке дейінгі ұйымдағы балалардың ауыз қуысының гигиенасы ережелерін үйрету, содан кейін балалардың ауыз қуысын күту дағдыларын игеруін бақылау.
Балалардың ауыз қуысын күту дағдыларын игеруіне бақылау жүргізу жиілігі-әр 10 күн сайын.
АҚБГ жабдықтау:
1) таңбаланған жеке тіс щеткалары;
2) Жеке шыныаяқтар;
3) жуғыш заттар;
4) тіс пасталары;
5) тістерді дұрыс тазалау техникасын көрсетуге арналған жақ үлгілері, олар болмаған кезде тістерді тазалау техникасы бар плакаттар түріндегі көрнекі материалдар;
6) тақырыпқа арналған мультфильмдер мен оқыту бейнелерін көрсетуге арналған ұйымдастыру техникасы.
Тіс щеткалары мен шыныаяқтар нақты жеке таңбалануы керек.
Тіс щеткалары мен шыныаяқтар жуынатын бөлмеде немесе ойын бөлмесінде немесе жатын бөлмеде балалардың қолы жетпейтін жерде сақталады, бұл олардың ластануын және басқа заттармен байланысын болдырмайды.
Аптасына бір рет қызметкерлер жеке шыныаяқтарды жуғыш заттарды пайдаланып сумен жуады, содан кейін шаю және кептіру.
Үш айда бір рет тіс щеткалары жаңасына ауысады. Қолданылған тіс щеткалары оларды жою үшін ата-аналарына қайтарылады.
4. Балаларға арналған тіс тазалау алгоритмі:
1. қолданар алдында тіс щеткасын ағынды сумен шайыңыз;
2. жоғарғы және төменгі жақтардың тістерін схемаға сәйкес 2 минут бойы тазалаңыз;
3. щетканы ағынды сумен шайыңыз;
4. кептіру үшін щетканы жұмыс беті жоғары қаратып, жеке шыныаяқтарға салыңыз.
☀️ ҚҰРМЕТТІ АТА-АНАЛАР МЕН ТӘРБИЕШІЛЕР!
Қатты күн ыстықтарында балалардың денсаулығын сақтау үшін келесі сақтық шараларын ұстану маңызды:
🔹 Сусыздануға жол бермеңіз
– Балаларға жиі су ұсыныңыз.
– Газды, тәтті сусындар емес, таза су немесе морс, компот беріңіз.
🔹 Күннің белсенді уақытына (11:00–17:00) тікелей күн астында болмауға тырысыңыз
– Бұл уақытта серуендерді көлеңкеде ұйымдастырыңыз.
– Мүмкін болса, дала серуенін таңертеңгі немесе кешкі уақытқа ауыстырыңыз.
🔹 Жеңіл, ашық түсті киім кигізіңіз
– Мақта матасынан тігілген, кең, ауа өткізетін киімдерді таңдаңыз.
– Міндетті түрде бас киім (панама, шляпа) болу керек!
🔹 Желдетуді және бөлменің температурасын қадағалаңыз
– Топ бөлмелері жиі желдетілуі тиіс.
– Кондиционер болса, температураны бірден төмен түсірмей, ақырындап реттеңіз.
🔹 Ыстық күндері белсенді дене жаттығуларын шектеңіз
– Қимыл-қозғалыс ойындарының орнын тыныш ойындармен алмастыруға болады.
🔹 Баланың жағдайын бақылаңыз
– Әлсіздік, тершеңдік, бас айналу, жүрек айну белгілерінде тез арада дәрігерге хабарласыңыз.
⸻
📌 Балалардың амандығы – барлығымызға ортақ жауапкершілік!
Сақтық – қауіпсіздіктің кепілі!